Vai al nuovo sito

venerdì 26 giugno 2009

Su Nomini de Sardara


Fortzis Sardara fia giai su nomini nuraxesu de sa bidda ki cummentzad a bessiri in sa zona de Sant’Anastasia e c’esti de penzai ki fuessid itzerriada diaicci poita ca ci fiad una cresia dedicada a sa divinidadi de Sardu, connotu cumenti a Sardus Pater in edadi arromana.


Toccad a craccullai ca antigamenti su nomini de Sardara podia essi puru Sàrdana, poita ka lakkara, fueddu de origini preromana ki olli nai “confini”, in campidanesu si nara puru lakkana, e Ussara, nomini de biddas antigas de S’Arbarei (Ussara manna, Ussaredda), corrispondidi a Ussana bidda de sa terra ‘e Patiolla: Sàrdana e Sàrdara obiant nai sa propria cosa e sigumenti sa a finali in campidanesu meda bortas èst acciunta, “paragogica”, s’origini de su nomini podi essiri Sàrdan e a su propriu deppiad essi po Ussar/Ussan e Lakkar/Laccan: Toccad puru a tenni in contu ca sa vocali a de Sardara cumparridi commenti a e in Serdis, bidda medioevali a is peis de Monti Arci e duncas su nomini de Sardara teniad su propriu sinnificau, si non currispundiad de tottu, de su fueddu Serdan/Sherdan, ki cumparrid in sa pedra fitta ( stele) de Nora.
Toccad a nai, incora, ca Sardara è posta propriu a su xentru de sa terra, ki andada de Casteddu fintzas a su Tirsu, de is Iliesus, nomenaus in s’iscrizione de Nurac Sessar de Bortigali, sa genti de sa divinidadi indigena *Il, ki currispondiada siad a El de is Fenicius, siad a Ilas e Iolaos de i Gregus, duncas ci podiad essiri no scetti unu santuariu tribali, ma puru su contzillu de is meris de tottu sa genti iliesa. Sardara deppiad essi unu logu meda importanti po sa venerazioni de s’eroi Sardu, aiaiu de is aiaius de tottu sa genti sadra, no scetti de is iliesus. Perou est de pentzai ca su cuntzillu de is Sadrus, a sa fini de su seculuVIII e VII iC, ki pinnigad impari puru i Balarus e is Corsicanus, non fuessid a Sardara, ma prusu a sus e mi benid de pentzai a unu santuariu mannu nuraxesu de Mont’e Prama. Sa fini de s’VIII seculu deppiad essi unu momentu ispeziali, poi i Sadrus, commenti faint a pentzai is incendius ki ianta distrusciu medas domus de i biddas de su Campidanu (Sant’Anastasia de Sardara, Monte Zara, Monte Olladiri de Moristeni) e de attras terras, e fortzis giai de intzandus ianta tentu su bisongiu de si pinnigai tottus impari, passendi a pitzus de is cuntrastus ki fortzis po meda tempus ia postu unu contra is atrus Iliesus e Balarus, Balarus e Corsicanus.
Giovanni Ugas
Professore Università di Cagliari

Nessun commento: